راهنمای جامع نیاز نوری گیاهان و نور مناسب برای رشد آنها

۱. تقسیم‌بندی گیاهان بر اساس نیاز نوری

🔹 گیاهان کم‌نور (Shade Plants / Low-Light Plants)

✅ نیاز نوری: ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ لوکس
✅ ساعات نوردهی روزانه: ۸ تا ۱۲ ساعت
✅ مکان مناسب: محیط‌های کم‌نور مانند راهرو، دفاتر، اتاق‌های شمالی
✅ انواع گیاهان کم‌نور:

  • گیاهان آپارتمانی مقاوم: سانسوریا، زاموفیلیا، آگلونما، دراسنا، فیلودندرون
  • گیاهان سایه‌دوست جنگلی: سرخس، برگ‌قاشقی، بگونیا

🔸 نوع نور مناسب:

  • نور سفید گرم (۳۰۰۰K - ۴۰۰۰K)
  • ترکیب نور قرمز و آبی ملایم برای تحریک رشد

🔹 گیاهان متوسط‌نور (Medium-Light Plants)

✅ نیاز نوری: ۲۵۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ لوکس
✅ ساعات نوردهی روزانه: ۱۰ تا ۱۴ ساعت
✅ مکان مناسب: کنار پنجره‌های شرقی یا غربی، گلخانه‌های خانگی
✅ انواع گیاهان متوسط‌نور:

  • گیاهان زینتی: فیکوس، دیفن باخیا، پتوس، اسپاتی فیلوم
  • سبزیجات برگی: ریحان، جعفری، نعناع، اسفناج

🔸 نوع نور مناسب:

  • نور ترکیبی سفید سرد (۵۰۰۰K - ۶۵۰۰K) + قرمز (۶۶۰ نانومتر)
  • نور فول اسپکتروم برای رشد متعادل

🔹 گیاهان پرنور (High-Light Plants / Full-Sun Plants)

✅ نیاز نوری: ۱۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ لوکس
✅ ساعات نوردهی روزانه: ۱۲ تا ۱۸ ساعت
✅ مکان مناسب: بالکن، تراس، پشت‌بام، گلخانه‌های صنعتی
✅ انواع گیاهان پرنور:

  • گیاهان گل‌دار: رز، شمعدانی، ارکیده، داوودی
  • درختان میوه‌دار: لیمو، پرتقال، موز، انبه
  • سبزیجات میوه‌ای: گوجه‌فرنگی، فلفل، بادمجان، خیار

🔸 نوع نور مناسب:

  • نور فول اسپکتروم (۳۰۰۰K - ۶۵۰۰K) + فرابنفش (UV) و فروسرخ (IR)
  • استفاده از LED‌های رشد گیاه با شدت بالا برای افزایش فتوسنتز

۲. تأثیر طیف‌های نوری مختلف بر رشد گیاهان

🌈 هر رنگ از نور بر رشد گیاه اثر متفاوتی دارد:

رنگ نورتأثیر بر گیاهطول موج (نانومتر)

فرابنفش (UV)
تحریک تولید رنگدانه‌ها، افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها
280-400
آبی
افزایش فتوسنتز، رشد برگ و ساقه‌های قوی، مناسب برای رشد رویشی
400-500
سبز
تأثیر کم در فتوسنتز، اما برای تنظیم رشد و توسعه طبیعی لازم است
500-570
زرد و نارنجی
تحریک گلدهی و افزایش شادابی رنگ برگ‌ها
570-620
قرمز
تحریک رشد، گل‌دهی و میوه‌دهی، افزایش متابولیسم گیاه
620-700
فروسرخ (IR)
کمک به رشد سریع‌تر، تأثیر بر رشد ریشه‌ها و طول ساقه
700-800

✅ بهترین گزینه برای بیشتر گیاهان: نور فول اسپکتروم که ترکیبی از طیف‌های مختلف است و نزدیک‌ترین حالت به نور خورشید را فراهم می‌کند.

۳. انتخاب نور مناسب بر اساس نوع گیاه

🔹 گیاهان برگی و آپارتمانی → نور آبی + قرمز ملایم
🔹 گیاهان گل‌دار و میوه‌دار → نور قرمز قوی + مقدار کمی UV و IR
🔹 سبزیجات و گیاهان خوراکی → نور فول اسپکتروم با شدت متوسط
🔹 گیاهان سایه‌دوست → نور سفید گرم با شدت کم

🔸 مثال کاربردی:

  • سانسوریا و زاموفیلیا: نور کم (۳۰۰۰K - ۴۰۰۰K)
  • گوجه‌فرنگی و فلفل: نور قرمز و آبی قوی (۶۰۰۰K + ۶۶۰ نانومتر)
  • ارکیده و رز: نور ترکیبی با مقدار کمی فرابنفش

۴. نکات مهم برای نوردهی به گیاهان

✔ تنظیم شدت نور → نور بیش از حد باعث سوختگی برگ‌ها می‌شود، نور کم باعث رشد ضعیف.
✔ فاصله مناسب از گیاه → برای LEDهای رشد گیاه، فاصله ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متری ایده‌آل است.
✔ استفاده از تایمر → روزانه ۱۰ تا ۱۴ ساعت نور کافی است، گیاهان هم به استراحت نیاز دارند.
✔ ترکیب نور طبیعی و مصنوعی → اگر امکان دارد، از ترکیب هر دو برای رشد بهتر استفاده کنید.

🔻 جمع‌بندی

✅ گیاهان کم‌نور → نور سفید گرم با شدت کم
✅ گیاهان متوسط‌نور → نور ترکیبی آبی و قرمز
✅ گیاهان پرنور → نور فول اسپکتروم با شدت بالا و طیف UV/IR

با رعایت این اصول، می‌توانید بهترین شرایط نوری را برای گیاهان خود فراهم کنید و رشد بهتری داشته باشید. 🌞🌿